Kitap İncelemesi
Habits of Success: Getting Every Student Learning —Harry Fletcher-Wood
Harry Fletcher-Wood, İngiltere, Japonya, Hindistan ve İsveç gibi farklı ülkelerde çalışmış bir öğretmen, araştırmacı, öğretmen eğitimcisi ve aynı zamanda bu yazıda konuşacağımız 2021 Ağustos ayında yayınlanan “Habits of Success: Getting Every Student Learning” kitabının da yazarı. Kitap davranış bilimleri alanındaki araştırmaları baz alıyor ve öğretmenlere, öğrenci alışkanlıklarını düzenlemeye dair pratik yöntemler sunuyor.
Kitap inanılmaz derecede düzenli: Her bir bölümde alışkanlıkları düzenlemek ile ilgili bir aşama ele alınıyor. Bölümlerin başında o bölümü özetleyen bir harita yer alıyor ve her bölüm bir problemle başlıyor. İçerikte paragraflar kısa özet cümleleriyle tamamlanıyor ve çözüm önerisinin probleme nasıl hizmet ettiği de ayrıca açıklanıyor. Son olarak öğretmenin böyle bir problemi çözmesi için kendisine sorması gereken sorular ve yine bölümü özetleyen bir kontrol listesi bulunuyor. Kitap 139 sayfa. Okuması çok rahat ama kitabı baştan sona okumasanız bile ihtiyacınıza yönelik bilginin nerede olduğunu rahatça bulabiliyorsunuz.
Davranış bilimleri ve alışkanlıklar
Davranış bilimleri aslında pek çok bilim dalını kapsayan büyük bir çatı olmakla birlikte kısaca bireylerin alışkanlıklarını, motivasyonlarını, karar alma ve iletişim kurma süreçlerini inceleyen bilim dalı olarak tanımlanabilir. Sosyal bilimler ile kıyaslayacak olursak davranış bilimlerinde kontrollü deneyler ve matematiksel modellemeler daha ön plana çıkıyor. Bu sistematik çalışma, insanların davranışlarının arkasında yatan faktörleri de açıklıyor. Araştırmacılar, davranış bilimlerini insanların daha fazla egzersiz yapması, sağlıklı beslenmesi, aşı vurulması, bağımlılığından kurtulması ya da belirli bir ürünü satın alması üzerinde kullanabiliyor. Bu alanda sınıf içinde yapılan araştırmalar çok kısıtlı görünüyor ancak öğrenciler “yetişkin” olmasalar da “insanlar” ve farklı disiplinlerde yapılan araştırmalar öğrencilerin alışkanlıklarını yönetme konusunda da yardımcı olabilir.
Kitap, her öğrencinin öğrenmesinin sağlanabilmesi için öğrencilerde davranış değişikliğinin gerçekleşmesi gerektiğini söylüyor. Davranış değişikliği, istenilen bir davranışın kazanılması (ör: düzenli kitap okumak) ya da istenmeyen bir davranışın (ör: akşamları uzun süre televizyon izlemek) süreç içinde ortadan kaldırılması olarak düşünülebilir. Öğrencilerin davranışlarında bir şeyleri değiştirmek istiyorsak, Harry Fletcher Wood, bunun iki şekilde yapılabileceğini söylüyor:
Birincisi, eğer hızlı bir sonuç almak istiyorsak istenilen davranışla ilgili bir hedef belirlemeli ve bu hedefi kısa adımlara bölmeliyiz. Ancak bu yöntem sonucunda meydana gelen davranış kalıcı olmayabilir. Eğer davranışın uzun süre kalıcılığını istiyorsak ikinci bir yönteme başvurmalıyız: Alışkanlık geliştirmek.
Alışkanlıklar, günün saati, yeri, belirli insanların varlığı, önceki eylemler ve hatta kişinin ruh hali gibi belirli bağlamlara bağlı davranışsal eğilimler olarak tanımlanıyor. Kitabın ilk beş bölümünde de öğrencilerin istenilen alışkanlıkları kazanması için öğretmenlerin uygulayabileceği stratejiler, örneklerle de desteklenerek okuyucuya sunuluyor. Aşağıda bu stratejileri kısa açıklamalarla birlikte sizlerle paylaşıyorum.
- Değişimi açıkça belirtin: En temel zorluğa öncelik verin ve ona hitap eden güçlü bir alışkanlık veya küçük bir adım seçin. Güçlü alışkanlıklar, akılda kalacak kadar basit, anlamlı dönüşümlere neden olacak kadar verimli olmalıdır.
- Değişime değer vermeleri için öğrencileri motive edin ve onlara ilham verin: Öğrencilere çözüm sunmadan önce problemi deneyimlemelerine izin verin. Öğrencilerin seçim yapmalarına izin verin. Süreci onlar için kişiselleştirin. Rol modeller kullanarak öğrencilere ilham verin. Bu kişilerin başarılarını paylaşırken aynı zamanda yaşadıkları zorlukları ve mücadelelerini de ekleyin.
- Değişimi planlayın: Öğrencilerden önceden harekete geçmelerini isteyin. Ne zaman ve nasıl harekete geçeceklerini planlamalarına yardımcı olun. Öğrencilerden planlarını arkadaşları veya yetişkinlerle paylaşmalarını isteyin. Planlarını hatırlatıcılar ve kontrol listeleri ile destekleyin.
- Eylem için öncü olun: Yönergelerinizin spesifik, somut ve sıralı olmasına dikkat edin. Davranışlarınızı gözlemlenebilir kılın. Öğrencilere modeller ve çözüm örnekleri sunun. Görevi adımlara bölün ve ilk adımı kolay tutun. Öğrencilere tekrar başarılı olabileceklerini göstermek için geçmişteki başarılarını hatırlatın.
- Takip edin: İstenen ve mevcut performans arasındaki boşluğu vurgulayan ancak eleştirel olmayan geri bildirimler verin. Geri bildirimlerinize öğrencilerin yalnızca ne yaptıklarını değil nasıl daha iyi yapabileceklerini de ekleyin. Öğrencilerin başarılarını fark etmelerini sağlayın. Başarılarını gösterdikleri çabaya bağlamalarını destekleyin.
Alışkanlık kurmak zor ve sürekli tekrar isteyen bir süreçtir. Bu süreç olumsuz ilerlediğinde belirli aşamalara geri dönülebilir veya süreç yeniden başlatılabilir. Yeniden başlamak öğrencilere bu sürecin bilimselliğini göstermek ve onları ısrarlı olmaya davet etmek için de bir şans olabilir.
Kitabın bir sonraki bölümü “Öğrencilerin “durmasına” nasıl yardımcı olabiliriz?” sorusu etrafında şekilleniyor. Öğrencilerin durması derken aslında sınıf içinde/dışında istenmeyen davranışlardan bahsediliyor. İlk beş bölümde verilen stratejilerin yeni bir alışkanlığı geliştirmekte kullanılabileceği gibi kötü alışkanlıklardan kurtulmak için de kullanılabileceği anlatılıyor.
Kitabın son bölümü ise kendi başına ayrı bir yazıyı hak ediyor bana kalırsa: “Öğretmenleri değişmeye nasıl teşvik edebiliriz?” Öğretmenler de bir insan olduğuna göre davranış bilimlerinin bulguları onların davranışlarının düzenlenmesinde de kullanılabilir savıyla ilerliyor bölüm. Öğretmenlerin gelişiminde, değişiminde yapılan bir çok hatayı da gözler önüne seriyor.
Bu kitabı anlatmayı neden seçtim?
Harry Fletcher-Wood, takip ettiğim kadarıyla, öğrenme bilimlerine önem veren çok titiz bir eğitimci. Blog yazılarında da attığı tweetlerde de bunu gözlemlemek çok mümkün. Kitap yalnızca mesleğinde yeni olan öğretmenleri değil deneyimli öğretmenleri, yöneticileri ve hatta son bölümüyle öğretmen eğitmenlerini de hedef kitlesine dahil ediyor.
İstenmeyen alışkanlıkların silinerek gitmesi için cezalandırmaktan çok daha fazlasının yapılabileceğini gösterirken kullandığı örneklerle de bu problemleri yaşayan öğretmenlerin yalnız olmadığını hissettiriyor. Hatta şöyle bir cümle var kitabın öz sözünde: “Her üç öğretmenden biri öğrenme sürecinin istenmeyen davranışlardan ötürü durduğunu raporluyor.” Bunu mesleğinde yeni öğretmenler de 25 yıllık deneyimi olan öğretmenler de yaşıyor. Wood’un çözüm önerilerini sunarken kullandığı dil de kitabı anlatmayı seçme nedenlerim arasında. Öğretmenlere neler yapabileceklerini anlatırken şu anki yöntemlerinde bir zayıflık varmış hissini oluşturmuyor, aksine öğrenecek çok şeyim var düşüncesini aşılıyor.
Kitabın Türkçe’ye çevrilmiş bir basımı ne yazık ki bulunmamakta ancak İngilizce basımı satın almak isterseniz Amazon’dan sipariş verebiliyorsunuz. Karşınıza çok fazla “habit” ya da “success” ile ilgili kitap çıkacağından aramanızı yazar adıyla yapmanız işinizi kolaylaştırabilir.
Bu kitap Harry Fletcher-Wood’un ilk kitabı değil. Daha önceki kitaplarına da ulaşmak isterseniz diye görsellerini aşağıda paylaşıyorum.
Faydalı Linkler
Kitapla ilgili hazırladığım postere ulaşmak için tıklayabilirsiniz.
Hack Teaching 